Ongeacht of je het eens bent met het huidige politieke systeem; populistische partijen zijn bezig om het politieke klimaat in Europa om zeep te helpen. Nu ben ik geen voorstander van een sterke Europese samenleving. Niet omdat ik geen vertrouwen in de Europese politiek heb maar omdat ik vindt dat hoe verder de politiek van de samenleving af staat, hoe minder hij met deze samenleving te maken heeft en affiniteit met deze heeft. En de Europese politicus staat verder van de samenleving af dan ooit. Politiek hoort persoonlijk te zijn en direct betrekking te hebben op de samenleving. Alleen op die manier blijft het democratische proces bereikbaar voor mensen zo als jij en ik.
Dat er afstand bestaat wordt steeds duidelijker. De onvrede die dat met zich mee brengt, de onmacht, creëert een vacuum dat ruimte geeft aan populistische partijen die bij voorbaat de democratie afzweren.
De democratie wordt afgezworen door de manier waarop de populistische partij zich onderbouwt. Democratie behoort ruimte voor verschil te geven door een keuze mogelijkheid te creëren. Populisten doen het tegenovergestelde. In plaats van dat er een visie wordt opgesteld waar ze achter staan, die een keuze mogelijkheid geven, luisteren ze naar een groep mensen die ontevreden zijn met hun situatie. De punten van onvrede nemen ze als uitgangspunten om zich te presenteren, dat vormt hun motivering voor het verkrijgen van macht en daarbij sluiten ze iedereen die het niet met hen eens is uit. Niet de profilering van een mening vormt de basis maar wat mensen willen horen is het uitgangspunt om macht te krijgen. De pretentie te spreken namens het volk bestaat niet, het sluit te veel mensen uit. De pretentie te spreken namens het volk beperkt ook de ruimte waar binnen de discussie aangegaan kan worden. Het aangaan van de discussie en het bereiken van compromissen kan gezien worden als verraad aan de mening van “het Volk” en juist blijk geven van dezelfde zwakheden als waar de populist juist tegen ageert.
Democratie werkt juist de andere kant op. Een groep mensen vormt een mening en deze dragen ze naar buiten. Bij verkiezingen krijg je de mogelijkheid om het eens te zijn met een mening of niet. Ben je het eens met de meningen die een politieke partij naar buiten toe brengt, dan kies je voor deze partij. Ben je het niet eens met deze politieke partij dan kies je voor een andere. Je hebt keuze mogelijkheid.
De politieke gevolgen zijn groot. Het ontbreekt bij de traditionele politieke partijen aan vertrouwen in hun achterban en dat vergroot de kracht en gevolgen van het populisme. Partijen raken in paniek en verlagen zich tot het bieden van een alternatief door meningen die uitgebracht worden door het populisme te onderschrijven in de hoop zo het kiezersverlies te beperken. Paniek is in dit geval een heel slechte raadgever, het tegenovergestelde zal juist gebeuren. Deze verschuivingen van de traditionele partijen met als doel mensen terug te winnen van het populisten heeft juist het tegenovergestelde tot gevolg. Mensen die verloren gaan aan het populisten worden bevestigd in hun overstap terwijl mensen die niet zijn overgestapt het geloof in de standvastigheid van politiek beleid verliezen en misschien juist ook geneigd zijn om de traditionele politiek de rug toe te keren. De populisten zijn tenslotte degene die de menig van “het volk” pretenderen weer te geven terwijl de traditionele partijen alleen maar volgen en hun eigen mening verzwakken.
Wanneer je zegt wat andere willen horen in plaats van een mening aan te nemen waar je het mee eens of oneens kunt zijn ben je in mijn ogen sowieso verkeerd bezig. Helemaal wanneer je daarbij ook nog andersdenkende volledig uitsluit. Wanneer je daarvoor je eigen uitgangspunten aanpast, niet met als doel om je mening bij te stellen maar met als doel stemmen te werven, dan geef je het laatste zetje in het verkwanselen van de democratie, het verliezen van vertrouwen en het uitspreken van het faillissement van de politiek.
Populisme is bij voorbaat gedoemd het onderspit te delven omdat ze de dialoog, door het uitsluiten en veroordelen van andersdenkenden en de angst juist te doen wat ze verafschuwen, verliezen. Is het niet nu dan is het bij de volgende verkiezingen. Traditionele politiek moet vertrouwen hebben in zijn kiezers en nog belangrijker, vertrouwen in zichzelf want dat is de basis van onze democratie.
Yosy
